تبادل
لینک هوشمند
اختلالات یادگیری
استاد: آقای آقاجانی
محقق: حمید رضا خلیل پور
فهرست
مقدمه
بسیارند کودکانی که ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی و قد و وزنشان حاکی از بهنجار بودن آنان است. هوششان کمابیش عادی است، به خوبی صحبت می‌کنند، مانند سایر کودکان بازی می‌کنند و مثل همسالان خود با سایرین ارتباط برقرار می‌کنند، در خانه نیز خود یاریهای لازم را دارند و کارهایی را که والدین به آنان واگذار می‌کنند به خوبی انجام می‌دهند و از رفتار و اخلاق عادی برخوردارند. لیکن وقتی به مدرسه می‌روند و می‌خواهند خواندن و نوشتن و حساب یاد بگیرند دچار مشکلات جدی می‌شوند. بیش از یک قرن است که متخصان علوم تربیتی و روانشناسی و گفتار درمانی در پی تشخیص و درمان مشکلات این قبیل کودکان بوده‌اند.
بیش از شصت تعریف برای اختلالات یادگیری وجود دارد که معروفترین آنها عبارتست از:
اختلال در یک یا چند فرآیند روانی پایه به درک یا استفاده از زبان شفاهی یا کتبی مربوط می‌شود و می‌تواند به شکل عدم توانایی کامل در گوش کردن ، فکر کردن ، صحبت کردن ، خواندن ، نوشتن ، حجمی کردن یا انجام محاسبه‌های ریاضی ظاهر شود. این اصطلاح شرایطی چون معلولیتهای ادراکی ، آسیب دیدگیهای مغزی ، نقص جزئی در کار مغز ، ریس لکسی یا نارسا خوانی و آفازیای رشدی را در بر میگیرد. از سوی دیگر ، اصطلاح یاد شده آن عده را که اصولا بواسطه معلولیتهای دیداری ، شنیداری یا حرکتی همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیتهای محیطی ، فرهنگی یا اقتصادی به مشکلات یادگیری دچار شده‌اند را شامل نمی‌شود.
علل بروز اختلالات یادگیری
ثابت شده است که علل بروز اختلالت یادگیری نسبتا مهم است. با این حال در پژوهشهای مختلف تاثیر عوامل زیر در بروز این اختلالات مورد تائید بوده‌اند. هر چند همواره تاثیر متقابل عوامل مورد نظر بوده است.
عوامل فیزیولوژیک موثر در بروز اختلالات یادگیری
بسیاری از متخصصان بر این باورند که علل اساسی و عمده اختلالات یادگیری آسیب دیدگی مغزی شدید یا جزئی و صدمه وارده به دستگاه عصبی مرکزی است.
عوامل موثر در بروز اختلالات یادگیری
شواهدی در دست است که نشان می‌دهد اختلالات یادگیری احتمالا در برخی خانواده‌ها بیش از دیگران دیده می‌شود. مطالعات انجام شده بر روی دوقلوها به گونه‌ای حاکی از نشانه‌های عمل ژنتیکی است. واکر ، "کول" و "ولف" به الگوهای خانوادگی پی برده‌اند که با اختلالات یادگیری پیوند دارند.
عوامل بیوشیمیایی موثر در بروز اختلالات یادگیری
گفته شده است که اختلالات گوناگون متابولیکی در حکم عواملی هستند که موجب اختلالت یادگیری می‌شوند. برخی از عوامل بیوشیمیایی که در ارتباط با اختلالات یادگیری از آنها نام برده شده است عبارتند از: هایپوگلیسمی ، عدم توازن استیل کولی نستروز و کم کاری تروئید.
عوامل پیش هنگام و قبل از تولد در بروز اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری برخی کودکان می‌تواند بواسطه مشکلاتی باشد که پیش از تولد ، هنگام تولد و بلافاصله بعد از تولد وجود داشته است.
از جمله عوامل پیش از تولد عبارتند از:
عدم تناسب نوع خون مادر با جنین
اختلالات در ترشحات داخلی مادر
قرار گرفتن در برابر اشعه
استفاده از دارو
از عوامل هنگام تولد می‌تواند به مواردی چون:
کم وزنی هنگام تولد
آسیب وارده بر سر
آمدن جفت پیش از نوزاد
تولد با پا ، اشاره کرد.
از عوامل بعد از تولد عبارتند از:
مسمومیت سرب
نارساییهای تغذیه‌ای
محرومیتهای محیطی و ...
عوامل آموزشی موثر در بروز اختلالات یادگیری
به عقیده برخی متخصصان تدریس ناکافی و ناصحیح می‌تواند در بسیاری از اختلالات یادگیری عامل به حساب بیاید. به نظر می‌رسد که شماری از کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری مرکز تحت آموزش کافی و مناسب قرار نگرفته‌اند.
انواع اختلالات یادگیری
کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری ممکن است در یکی یا چند مورد از زمینه‌های زیر دچار مشکل باشند: اختلال در زبان گفتاری ، اختلال در زبان نوشتاری ، اختلال خواندن و اختلال در حساب. به عبارتی ممکن است کودکی در همه زمینه‌های فوق به جز یک زمینه عملکرد خوب و مناسبی داشته باشد، ولی در یک زمینه دچار مشکل شود و به این ترتیب همپوشیهای مختلفی در زمینه‌های یاد شده ممکن است اتفاق بیافتد.
درمان اختلالات یادگیری
هر چند اختلالات یادگیری اصولا مساله‌ای آموزشی است، اما از چندین جنبه مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری تلاشها در این زمینه آشکار از فرضیه نقص جزئی در مغز سود می‌جویند و بدین ترتیب می‌کوشند تا با ارزیابی مسائل فرض شده مربوط به این نقص زیستی مشکل را برطرف کنند. از جمله شیوه‌های درمانی رایج بر این اساس می‌توان به درمان رایج بر نگرشهای "ادراکی" - "حرکتی" اشاره کرد.
در این شیوه تلاش می‌شود تا موقعیتهایی برای کودک فراهم شود تا بتواند اطلاعاتی را از محیط دریافت دارد، به یکدیگر ارتباط دهد و آنها را دریابد. استفاده از روروک ، بازیهایی برای آموزش حرکت ، تمرینات روی تخته سیاه برای رشد هماهنگی حرکت و ادراک دیداری ، حل معما در این شیوه کاربرد دارد.
از روشهای درمانی دیگر می‌توان به روش "دیداری" - "حرکتی فراستیگ" و شیوه‌های رفتاری اشاره کرد. برخی از متخصصان حرفه پزشکی نیز معتقدند باید به این دسته کودکان دست کم به طور آزمایشی دارو تجویز کرد. با این حال درباره تاثیرات دارو درمانی روی دانش آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری مطالعات انجام شده بسیار اندک است. "مگا ویتامین درمانی" اولین بار توسط کوت برای درمان این اختلالات پیشنهاد شد که به استفاده از ویتامینها تا حداکثر یک هزار برابر میزان مورد نیاز بدن گفته می‌شود.
از سوی دیگر در نظر گرفتن امکانات آموزشی ویژه برای کودکان مورد توجه قرار گفته است مثلا استفاده از اتاق مرجع یا کلاسهای ویژه. با این حال مساله جای دهی مبتلایان به اختلالات یادگیری در کلاسهای مختلف هنوز مورد بحث بسیاری از متخصصان آموزش و پرورش است.
بررسی اثر بخشی داروی پیراستام در درمان کودکان با ناتوانایی های یادگیری
شناخت صحیح ناتوانی های افراد در زمینه خواندن و نوشتن در دوره کودکی و پیدا کردن رویکرد صحیح درمانی در این نانوانائی ها منجر به حفظ توانائی های این کودکان و جلوگیری از ایجاد اختلالات اجتماعی در سنین جوانی و میانسالی می شود.
با توجه به جوان بودن جمعیت ایران نیاز به شناسائی توانائی ها و ناتوانائی های این قشر اهمیت خاصی پیدا می کند. با در نظر گرفتن شیوع 5- 3 درصد ناتوانائی های یادگیری در کودکان علی رغم سطح هوشی طبیعی این افراد باعث می شود تا در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان صحیح این افراد در سنین بالا دچار اختلالات سازگاری فراوانی شوند. کاربرد شیوه های درمانی آموزشی موثر و در کنار آن در بررسی های اخیر استفاده از داروهایی مثل پیراستام مد نظر قرار گرفته است.
در این بررسی سعی شده است تا در کنار آموزش های متداول گروهی اثربخشی پیراستام در کنار دارونما بررسی شود.
مواد و روش ها
در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور با Balanced Randomization از نظر جنس مراجعه کنندگان به مرکز ناتوانائی های یادگیری در سال 79-78 که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، یعنی با سطح هوشی طبیعی، عدم کاهش شنوائی و بینائی و سایر اختلالات جسمی و عصب شناختی موثر بر یادگیری، عدم سابقه ناراحتی کلیه یا حساسیت قبلی به پیراستام، بعد از گرفتن رضایت نامه از والدین وارد مطالعه شدند.
نحوه جمع آوری اطلاعات از طریق آزمون خواندن و نوشتن معلم ساخته که ثبات و پایائی آن در مراکز اختلالات یادگیری در سطح ایران پژوهش شده اندازه گیری و ثبت شد.
از آنجا که کپسول پیراستام در سیستم دارویی ما موجود نمی باشد از قرص پیراستام به صورت پودر در کپسولهای ژلاتینی و همچنین از پودر نشاسته در کپسولهای مشابه به عنوان دارونما استفاده شد و دارو به صورت یکبار در روز تجویز گردید. آموزش های دو گروه در طول مدت بررسی یکسان بود و ابتدای مطالعه و در هفته چهارم و هشتم بعد از مداخله از بیماران آزمون به عمل آمد.
اطلاعات طرح پس از جمع آوری و ورود در فرم جمع آوری اطلاعات با نرم افزار
SPSS)9) و با تست های آماری T-paired, T- studet تحلیل شد.
نتایج
میانگین سنی بیماران در گروه پیراستام 35/1 ± 14/9 سال بود. نمرة پیش آزمون در این گروه و در هفته چهارم و هشتم بعد از مداخله به ترتیب 08/3 ± 86/9 و 07/5 ± 2/12 و56/4 ± 53/15 بوده است. در این گروه 7/66% بیماران را پسران تشکیل می دادند.
در گروه دارونما نیز میانگین سنی افراد مورد مطالعه 28/1 ± 42/9 و نمره پیش آزمون در این گروه در هفته چهارم و هشتم بعد از مطالعه به ترتیب 02/3 ± 13/12 و 98/2± 53/13 و 11/3± 86/14 بوده است. در این گروه 60% افراد مورد بررسی را پسران تشکیل می دادند. مقایسه اختلاف میانگین نمرات پیش آزمون با نمرات در هفته چهارم در دو گروه پیراستام و دارونما معنی دار نبود. در هفته هشتم اختلاف میانگین نمرات پیش آزمون در گروه پیراستام معنی دار بود.
بحث
با توجه به یکسان بودن آموزش ها در دو گروه مداخله و دارونما و حذف مداخله گر جنس در ابتدای مطالعه و Randomization افراد مورد بررسی در دو گروه از آنجا که مربیان و والدین بیماران از محتوای داروهای دو گروه اطلاع نداشتند و آموزش ها و آزمون ها در دو گروه در مدت بررسی یکسان بود، می توان اختلاف ایجاد شده در نمرات پیش آزمون را با نمرات هفته 8 در این گروه در مقایسه با گروه دارونما به اثرات درمانی دارو نسبت داد. که با یافته های مطالعات مشابه همخوانی دارد. بنابراین می توان بر لزوم بازنگری در شیوه درمان و اضافه نمودن داروی پیراستام به آموزش اهتمام ورزید.
منابع
کتاب اختلالات یادگیری تحولی و تحصیلی تألیف ساموئل کرک ، جیمز چالنانت ترجمه سیمین رونقی و همکاران
رشد و شخصیت کودک
عنوان اصلی:
Children development and personality 7th ed.
نویسنده: ماسن، پاول هنری (و دیگران)
مترجم: یاسائی، مهشید
ناشر: مرکز ( کتاب ماد)
:همه کودکان تیز هوشنداگر... چگونه استعدادهای واقعی کودک خود را کشف وتقویت کنیم.
:عنوان اصلی
Test your child :How to discover and enhance your child's true potential
نویسنده: استاپرد، میریام
مترجم: سوری، سهراب؛ بابلان، امیر صادق
ناشر:نشر دانش ایران
نظرات شما عزیزان:
